Archiwum Państwowe w Łodzi

Łódź aż do początku XIX wieku była małą mieściną o charakterze rolniczo-rzemieślniczym. Dopiero po 1820 roku, kiedy władze Królestwa Polskiego zdecydowały o utworzeniu na jej terenie osady fabrycznej o profilu włókienniczym, nastąpił spektakularny rozwój gospodarczy miasta.

Wiek XIX wraz z rewolucją przemysłową i upowszechnieniem wykorzystywania taniego wówczas papieru, przyniósł prawdziwy rozkwit stosowania druków firmowych, jako skutecznej i stosunkowo niedrogiej metody promowania firmy. Nagłówki na papierze listowym służącym do korespondencji, drukowane cenniki czy rachunki, nierzadko wyposażone były w winietę danego przedsiębiorstwa. Ten wyjątkowy typ druku był chętnie stosowany szczególnie w ostatnim ćwierćwieczu XIX wieku oraz w początkach XX stulecia.  Zawierały podstawowe informacje takie jak imię i nazwisko właściciela, nazwę, adres oraz datę założenia przedsiębiorstwa, z czasem również numer telefonu czy przyjętą formę płatności.

Starodruki, czyli publikacje z okresu od wynalezienia druku (ok. 1450 r.) do końca XVIII stulecia, ze  względu na szczególny sposób magazynowania, opracowywania, udostępniania, konserwacji i ochrony, tradycyjnie zalicza się do zbiorów specjalnych, wyodrębnionych z ogólnego zespołu dokumentów w bibliotekach, w archiwach czy muzeach. Ich wartość zabytkowa i unikatowy charakter, wzbogacone częstokroć fascynującą treścią i kształtem artystycznym, sprzyjają tworzeniu wyjątkowych kolekcji. Z tego powodu te zabytkowe obiekty są niedostępne dla ogółu ponieważ nieograniczona prezentacja tych dokumentów naruszałaby nadrzędną zasadę dbałości o ich bezpieczeństwo.

Geneza powstania

Klęska Napoleona przekreśliła polskie nadzieje wybicia się na niepodległość u boku Francuzów. Na kongresie wiedeńskim (1814–1815), mającym przywrócić przedrewolucyjny i przednapoleoński ład w Europie, zwycięskie mocarstwa usankcjonowały osiemnastowieczne rozbiory Rzeczypospolitej, dokonując jedynie korekty w podziale jej ziem między zaborców. Car Aleksander I nie chciał jednak mścić się na Polakach – niedawnych sojusznikach Bonapartego i potraktował ich przychylnie, decydując się na utrzymanie polskiego organizmu państwowego. Z okrojonego terytorialnie Księstwa Warszawskiego, którego ¼ ziem scedowana została na rzecz Prus i Austrii, utworzył zależne od Rosji Królestwo Polskie.

Przez wiele lat atrakcją Międzynarodowego Dnia Archiwów w Łodzi była możliwość zwiedzania wieży zabytkowego ratusza będącego siedzibą centrali Archiwum Państwowego w Łodzi. Stoi on przy placu Wolności 1 u wylotu ulicy Piotrkowskiej.