Archiwum Państwowe w Łodzi

FRAGMENT SCENARIUSZA FILMU „NIKODEM DYZMA” W REŻYSERII JANA RYBKOWSKIEGO

Pierwszą ekranizacją popularnej w latach 30. XX wieku powieści „Kariera Nikodema Dyzmy” był czarno-biały film fabularny pt. „Nikodem Dyzma”.

W tytułowej roli wystąpił Adolf Dymsza, wielka gwiazda przedwojennego kina. „Rolę” Warszawy (miejsce akcji) przyjęła natomiast Łódź, w której kręcono zdjęcia.

Premiera filmu odbyła się 29.10.1956 r., w najgorętszym okresie odwilży październikowej. Była to pierwsza polska produkcja, która zrywała z socrealistyczną praktyką przedstawiania okresu II RP wyłącznie w negatywny sposób. Film został przyjęty przez widzów entuzjastycznie i osiągnął olbrzymi sukces frekwencyjny. Tylko do końca 1956 r. obejrzało go aż 1 684 925 widzów. Krytycy zarzucali jednak Dymszy zbytnie ugładzenie postaci Dyzmy, a samej produkcji groteskowość i odejście od przekazu powieści.

Film z czasem popadł w zapomnienie, ale postać Nikodema Dyzmy ponownie wróciła za sprawą Jana Rybkowskiego – tym razem na mały ekran jako popularny do dziś serial.    

WYTWÓRNIA FILMÓW FABULARNYCH W ŁODZI, SYGN. 255, S. 30-33.